آشنایی با شیوه‌های صحیح دیداری‌سازی داده‌ها

نقشه‌های مترو، چراغ‌های راهنمایی و رانندگی، تابلوی‏‎های شاخص وضیعت هوا و بسیاری از علائم راهنمایی دیگر، از شیوه‌های گوناگون بازنمایی دیداری داده‌ها و اطلاعات هستند که همه‌روزه در اطرافمان مشاهده می‌کنیم. نمودارها، آیکون‌ها و نقشه‌ها ابزارهایی هستند که به کمک آنها، فهم اطلاعات به‌آسانی و در کوتاه‎ترین زمان ممکن میسر می‎شود.
دیداری‌سازی داده‌ها یا Data Visualization در کنار اینفوگرافیک‌ها از مفاهیم اساسی در طراحی داده‌ها و اطلاعات هستند که به‌عنوان ابزاری قدرتمند برای به تصویر درآوردن داده‌ها و مقادیر قابل‌اندازه‌گیری شناخته می‎شوند. همواره به این نکته باید توجه داشت که علاوه بر نمایش جذاب، داده‌ها باید به‌درستی، بدون ابهام و پیچیدگی ارائه شوند؛ از این رو شناخت شیوه‌های صحیح دیداری‌سازی داده‌ها، به ما کمک خواهد کرد تا مقادیر کمی و کیفی گوناگون را با شیوه مناسب خود به تصویر درآوریم.

اما چرا به دیداری‌سازی داده‌ها نیاز داریم:

• داستان‎سرایی (Telling Story) و کمک به فهم آسان‌تر مطالب
• بازنمایی منسجم حجم قابل‌توجهی از داده‌ها
• کمک به تشخیص ارتباط میان داده‌ها و تحلیل بهتر مسائل

انواع داده‌ها و شیوه دیداری‌سازی آن‌ها

     ۱. داده‌های سری‎ زمانی – Time series data
سری‎های زمانی، مجموعه‌ای از مقادیر هستند که در بستر زمان تغییر می‌کنند و معمولاً یک توالی تاریخی را دنبال می‎کنند. به‌طورمعمول از نمودارهای خطی برای نمایش این نوع داده‌ها استفاده می‌شود.

نمودارهای خطی یکی از شیوه‎های نمایش داده‎های سری زمانی هستند.

     ۲. دادهای جغرافیایی – Geographical data
نقشه بهترین وسیله برای نمایش داده‌هایی است که موقعیت جغرافیایی به عنوان شاخص اصلی در نظر گرفته شده است. یک نقشه تأثیرگذار یا یک نمودار جغرافیایی باید تفسیر درستی از داده‌ها را ارائه دهد.

به کمک نقشه‎ها می‎توان، داده های جغرافیایی را بخوبی تفهیم نمود.

     ۳. مقادیر مقایسه‌ای – Compare sets of values
استفاده از نمودار میله‌ای یا هیستوگرام برای نمایش داده‌های قابل‌مقایسه نظیر بلندترین‌ها و کوتاه‌ترین‌ها، انتخاب مناسبی است. همچنین برای مقایسه چند داده به طور همزمان، می‌توان از نمودار درختی یا نمودار حبابی استفاده نمود.

هیستوگرام‎ها، امکان تفسیر و مقایسه داده‎ها را فراهم می‎کنند.

نقشه درختی، یک تصویر کلی از مقایسه میان پارامترهای مختلف ارائه می‌کند.

از نمودار حبابی می‎توان برای مقایسه همزمان چند مؤلفه استفاده نمود.

استفاده از تصاویر علاوه بر جذابیت و تأثیرگذاری بیشتر، می‌تواند یکی از بهترین روش‌ها برای مقایسه چند مقدار باشد.

     ۴. مقادیر درصدی – Percentage values
معمولاً برای نمایش درصد، از نمودار دایره‌ای استفاده می‌شود. نمایش بیش از ۶-۷ داده در نمودار دایره‌ای، موجب شلوغ شدن بیش‌ازحد آن خواهد شد و در نتیجه مقصود اطلاعات به‌درستی بیان نمی‌گردد پس در استفاده از آنها زیاده‎روی نکنید!

نمودارهای دایره‎ای از پرکاربردترین نمودارها برای نمایش مقادیر درصدی است.

سنجه ها (Gauge) از دیگر شکل‎های نمودار دایره‎ای هستند که برای نمایش میزان پیشرفت استفاده می‎شوند.

     ۵. مقادیر کمّی Qualitative values
گاهی اوقات با داده‌هایی سروکار داریم که در آن‌ها خبری از عدد و رقم نیست بلکه با یکسری از مفاهیم و واژگان روبه‌رو هستیم. برای دیداری‌سازی این نوع داده‌ها می‌توان از سلسه‌مراتب‌ها، ابر کلمات، نمایش ماتریسی و شبکه واژگان و اصطلاحات استفاده نمود.

از ابر کلمات می‌توان برای نمایش بیشترین کلمات استفاده‌شده در وب‌سایت استفاده نمود.

دیاگرام شبکه اصطلاحات، برای بیان ارتباط میان واژگان در مفاهیم عمیق و پیچیده کاربرد دارد.

نمایش ماتریسی، درک درستی از روابط میان اطلاعات ارائه می‎دهد.

هر چند موارد دیگری را می‎توان به این راهنما اضافه نمود اما ‎آنچه که در بالا اشاره شد، از اصلی‎ترین تکنیک‎های تصویر سازی اطلاعات هستند که با  شناخت و استفاده صحیح از آنها می‎توان فهم درستی از اطلاعات را به مخاطبان ارائه داد.