تقریبا همه‌ی ما تلگرام را می‌شناسیم. این اپلیکیشن پیام‌رسان محبوب که میلیون‌ها کاربر در سراسر جهان دارد، توانسته است با موفقیت، همه‌ی رقیبانش را پشت سر بگذارد. بنیان‌گذار تلگرام پاول دورف (Pavel Durov) است که داستان زندگی‌اش درست مانند داستان موفقیت تلگرام بسیار جالب و شنیدنی است. اگر می‌خواهید راز موفقیت پاول دورف و تلگرام را بدانید، این مطلب را تا انتها بخوانید.
پاول دورف ۳۴ ساله که از او به‌عنوان «زاکربرگِ روسیه» یاد می‌کنند، کارآفرین اهل سنت‌پترزبورگ و مؤسس بزرگ‌ترین شبکه‌ی اجتماعی روسیه به‌نام ویکونتاکت (Vkontakte) است. دورف این شبکه را بیش از یک دهه پیش (در سال ۲۰۰۶) در زادگاهش راه‌اندازی کرد و امروز این شبکه‌ی اجتماعی بالغ بر ۳۵۰ میلیون کاربر دارد. ویکونتاکت در زبان روسی به‌معنای «در ارتباط با…» است.
پاول دورف – زاکر برگ روسیه و موسس تلگرام
یکی از بزرگ‌ترین اهداف دورف از همان ابتدا «حفظ امنیت حریم خصوصی کاربران شبکه‌ی اجتماعی» بود. به‌دلیل همین اعتقاد، دولت روسیه با او مشکل دارد. دورف یکی از سرسخت‌ترین منتقدان ولادیمیر پوتین رئیس‌جمهور روسیه است. با اینکه وضعیت دورف فرقی با تبعید ندارد، اما این موضوع هرگز او را متوقف نکرده است و همچنان مانند خاری در چشم دولت روسیه است. هنگامی‌که دورف ۳۱ ساله بود، شایعاتی مبنی‌بر حضور او در مراسم افتتاحیه‌ی انجمن اقتصاد اینترنتی مسکو پخش شد، اما او هرگز در این مراسم شرکت نکرد. واقعیت این بود که دورف دیگر نمی‌خواست تصویرش با روسیه ارتباط داشته باشد.
مشکلات دورف و خروج اجباری از کشور
امنیت و به‌دنبال آن موفقیت بیش‌ازحد ویکونتاکت سبب شد تا مشکلات زیادی برای دورف به‌وجود بیاید. دولت روسیه می‌دانست که شبکه‌های اجتماعی نقش مهمی در اعتراضات پروتستان‌های اوکراینی دارند. بنابراین از دورف خواستند که با آنها همکاری کند و اطلاعات مربوط به رهبران جنبش اوکراین را (که از ویکونتاکت برای ارتباط با یکدیگر استفاده می‌کردند) جمع‌آوری کند و به آنها تحویل دهد.
اما دورف که مخالف سرسخت این کار بود، در پاسخ به آنها عکس یک سگ در لباس چرم را درحالی‌که زبانش را از دهان بیرون انداخته بود، در شبکه‌ی اجتماعی خود به‌اشتراک گذاشت. این شیطنت او سبب شد که به‌تدریج کنترل ویکونتاکت را به‌دلیل وجود سرمایه‌گذاران و شرکت‌های وابسته به کرملین در آن از دست بدهد. همین امر به او آموخت که تجربه‌ی ویکونتاکت را در تلگرام تکرار نکند.
چند روز بعد از آن، به دفتر ویکونتاکت حمله شد، اما دورف و برخی از کارمندان وفادار او دیگر در آنجا نبودند. در همان زمان که سرمایه‌گذاران ویکونتاکت به‌دنبال او و گروهش همه‌جا را زیرورو می‌کردند، دورف یک انیمیشن کوتاه (GIF) در شبکه‌های اجتماعی منتشر کرد که در آن جاستین تیمبرلیک (در نقش شون پارکر) با دستش علامت «زهی خیال باطل» را نشان می‌داد!
درنهایت تمام این مشکلات دورف را مجبور به خروج از کشور کرد. او پس از این خروج اجباری، با ۲۶۰ میلیون دلاری که همراهش بود، تصمیم گرفت که یک شبکه‌ی اجتماعی در خارج از کشور راه‌اندازی کند. او از این پول به‌خوبی استفاده کرد و یک اپلیکیشن پیام‌رسان طراحی کرد که بیشترین تأکید آن بر رمزگذاری و امنیت بود. این اپلیکیشن پیام‌رسان همان تلگرام محبوب است.
پاول دورف – اپلیکیشن تلگرام
پاول دورف بدون اطلاع مقامات و سرمایه‌گذارانِ ویکونتاکت، توانست شرکت تلگرام را به‌صورت مخفی در منطقه‌ای به نام بوفالو در نیویورک راه‌اندازی کند. او کارکنان وفادار و اصلی خودش را به ایالات متحده آورد تا از آن پس با او در این شرکت همکاری کنند. از یک نظر، این اپلیکیشن رمزنگاری‌شده را می‌توان پاسخ مستقیم دورف به نفوذ کرملین در شبکه‌ی اجتماعی‌اش دانست.
از آن زمان، دورف به‌عنوان نماد آزادی بیان در روسیه تبدیل شده است. موارد سانسور در سال‌های گذشته در روسیه بسیار زیاد شده است و قوانین جدیدی روی کار آمده است که فضای سختگیرانه‌ای را برای وبلاگ‌ها به‌وجود آورده است. طبق این قانون، هر سایتی که بیش از ۳۰۰۰ بازدید در روز داشته باشد باید در سایت خود یک نگهبان رسانه قرار دهد و برای اطلاعاتی که منتشر می‌کند تعهد بدهد.
این روزها دورف با چهار نفر از کارمندانش به هر جایی در جهان سفر می‌کند و برای اقامت از ایر بی ان بی (Airbnb) استفاده می‌کند. او هر چند ماه یک بار تغییر مکان می‌دهد و برای اینکه شرکت تلگرام به‌طور انحصاری درگیر سیاست‌های یک کشور خاص نشود، آن را در چندین کشور مختلف ثبت کرده است.
باوجود اینکه سه شماره‌تلفن مختلف دارد و هرازگاهی آنها را عوض می‌کند، اما به‌ندرت پیش می‌آید که با تلفن صحبت کند. او برای تمام مکاتباتش از ایمیل‌های رمزنگاری‌شده و ابزار پیام‌رسان خودش استفاده می‌کند. او ادوارد اسنودن را قهرمان خود می‌داند و اپل را برای اینکه از رمزگشایی آیفون برای اف‌بی‌آی (پلیس فدرال آمریکا) امتناع کرد تحسین می‌کند.
تجربه‌ی ویکونتاکت
تجربه‌ی ویکونتاکت هنوز در ذهن دورف تازه است و همین سبب شده تا این کارآفرین، همه‌ی توانش را برای حفظ کامل کنترل روی ابزار پیام‌رسان خودش به‌کار گیرد. زاکربرگِ روسیه هدف بزرگ‌تری دارد؛ او می‌خواهد محیط اجتماعی امن‌تری را برای کاربرانش برای دوری از چشم‌های کنجکاو دولت‌ها داشته باشد.
برای دورف این بسیار مهم است که ۱۰۰ میلیون کاربر از ۱ میلیارد کاربر واتس‌اپ، تلگرام را ترجیح می‌دهند. او مصمم است کنترل تلگرام را حفظ کند و شاهد رشد آن باشد. یک سال پیش، تعداد استارتاپ های تلگرام به حدود ۱۰۰ هزار عدد در روز می‌رسید، اما امروز به بیش از ۳۵۰ هزار عدد در روز رسیده است. واتس‌اپ در سال ۲۰۱۴ با ۱۹ میلیارد دلار خریداری شد و تاکنون تلاش کرده است تا ازطریق توسعه‌ی یک مدل کسب‌وکار سودآور، قیمت خریداری‌شده‌ی خودش را جبران کند. اما تلگرام برای فروش نیست و حتی راه سرمایه گذاری در آن باز نیست.
باوجود اینکه تلگرام ماهیانه بیش از ۱ میلیون دلار برای دورف هزینه برمی‌دارد و او همه را از سرمایه‌ی شخصی خودش می‌پردازد، باز هم به برخی از معروف‌ترین شرکت‌های سرمایه‌گذاری در سیلیکون ولی جواب رد داده است.
پاول دورف – پاسخ به منتقدان تلگرام
در اواخر سال ۲۰۱۵ و به‌دنبال حملات تروریستی در پاریس، برخی تلگرام را متهم کردند که به‌دلیل ناتوانی دولت‌ها در کنترل آن، افرادی سازماندهی‌کننده‌ی حملات تروریستی از آن استفاده می‌کنند. دورف در پاسخ، به مسدود کردن ۷۸ کانال ارتباطی داعش در تلگرام اشاره کرد و مشکلات کشورها را ناشی از بی‌مسئولیتی و بی‌مبالاتی خود دولت‌ها قلمداد کرد. او در اینستاگرام نوشت:
«دولت فرانسه به دلیل بی‌مبالاتی خودش این ماجرای غم‌انگیز را به‌وجود آورد. زیرا مردم سخت‌کوش فرانسه به دولت مالیات می‌دهند و آنها این پول را برای جنگ‌های بی‌فایده در خاورمیانه خرج می‌کنند. هنگامی که منتقدان در روسیه نیز خواستار ممنوعیت تلگرام شدند، دورف گفت: «شما می‌توانید کلمات را نیز ممنوع کنید.»
برخی دورف را یک انقلابی و دیگران او را دیوانه می‌دانند! یکی از معروف‌ترین داستان‌ها درباره‌ی او این است که یک روز با اسکناس‌های ۵۰۰۰ روبلی (معادل ۱۴۰ دلار آمریکا در آن زمان) موشک‌های کاغذی درست کرد و آنها را از پنجره‌ی دفترش در سنت‌پترزبورگ به بیرون پرتاب کرد و مردم آنها را برداشتند! این ویدئو تاکنون میلیون‌ها بار در یوتیوب بازدید شده است. او به‌دلیل نوع لباس‌پوشیدنش هم موردتوجه است؛ طوری که از او به‌عنوان رابین‌هود اینترنتی یاد می‌کنند. دورف همیشه لباس سیاه می‌پوشد؛ مدل لباس‌هایش آدم را یاد شخصیت نئو در سه‌گانه‌ی ماتریکس می‌اندازد.
اما درنهایت تلگرام همه‌ی پیش‌بینی‌ها را نقش‌ِبرآب کرد. تا فوریه‌ی ۲۰۱۴ تعداد کاربران تلگرام به ۱۰۰ میلیون نفر رسید و میزان رشد تعداد مخاطبان آن روزانه ۳۵۰ هزار نفر بود. هر روز ۱۵ میلیارد پیام از بیش از ۲۰۰ کشور جهان توسط کاربران تلگرام ردوبدل می‌شد و همه‌ی این‌ها بدون هیچ هزینه‌ای برای بازاریابی اتفاق می‌افتاد! دورف می‌گوید: «تلگرام را خود کاربران بین دوستان‌شان رواج دادند و ما هیچ برنامه‌ی تبلیغاتی برای بازاریابی استفاده نکردیم.»
